Güneş Gözlüğü Alırken Nelere Dikkat Etmeliyiz

Güneş Gözlüğü Alırken Nelere Dikkat Etmeliyiz

Görünür, kızıl ötesi ve mor ötesi ışınlar nedir?

Güneşten yayılan ışık ışınlarının kabaca 400-780 nanometre (nm) arası dalga boyları görünür ışık olarak algılanır. Kızıl ötesi ışınlar 780 nm'den yüksek dalga boylu ışınlardır. Mor ötesi (ultraviyole =UV ) ışınlar ise 400 nanometreden daha kısa dalga boylu ışıklardır.

UV ışınları dalga boylarına göre, UV-A, UV-B ve UV-C olmak üzere üç ana türdür:

Mavi ışık ve göz üzerindeki etkileri: Görünebilir ışınların arasında en zararlı olan bu ısınlar mavi ısınlardır. UV ozon tabakası, infrared ısınları ise atmosferde bulunan yağmur damlaları tarafından emilmektedir, yeryüzüne ulaşamamaktadır. Sadece mavi ışık ısınları atmosferde hiçbir engele takılmadan direkt olarak yeryüzüne ulaşır, dolayısıyla mavi ışık, atmosfere ve doğal olarak insan gözüne hiçbir engel olmadan yayılır. Bu ısınlar özellikle gözün sinir tabakası olan retinada ve görme merkezi olan sarı noktada kalıcı zararlara sebep olabilmektedir.

Renkli camlar ve güneş gözlükleri: Gözümüze gelen fazla ve zararlı güneş ışınlarını süzmek amacıyla üretilen camlardır. Yüksek kalitede güneş gözlükleri göze zarar veren UV ışığının hemen tamamını tutar. Güneş gözlüğünün bir alışkanlık kazanılarak sürekli takılması, gözü pek çok hastalıktan korumaktadır. Özellikle UV 400 camlar, 400 nm'ye dek ışınları süzmekte ve en ince UV ışınlarından bile gözü korumaktadır.

Güneş gözlüğü camlarının renklerine göre koruma özellikleri:

Amber-kehribar rengi: Kehribar rengi mavi rengi filtre eder (tutar), yeşil ve kırmızının gelmesine izin verir. Göz içinde mavi ışık yayılmasını azaltır, böylece görüş netledir. Gözün zorlanmasını en aza indirger. Pilot, avcı, kayak yapanlar için önerilir.

Aynalı camlar: Işığı yansıtacak şekilde ayna özelliği kazandırılmış lenslerdir. Yüksek yoğunlukta ışığın parıltısını azaltır. Çok sayıda değişik renklerde olanları mevcuttur. Aynalı camlar, plaj, kar, su, çimenli ortamlarda güçlü yansımış parıltılara karsı son derece iyi önleyicidir

Yeşil camlar: Günlük kullanım için en ideal gözlük camı renklerinden biridir. Gözü zorlayan parlak ışığı azaltır. Parlak ışıkta iyi kontrast sağlar, renklerin gerdek şekilde algılanmasına kolaylıkla imkân verir.

Sarı-altın camlar: Sarı renkli camlar güneşe karsı koruyucu gerçek bir boyalı cam değildir. Özellikle az ışıklı ortamda alaca karanlıkta, aksam ve gece araç kullanırken kullanılır. Bu gibi durumlarda parlamaları önler, kontrastı arttırır. Trafik ışıklarında olumsuz durumlara sebep olabilir. Gece gözlüğü olarak da adlandırılır.

Amber rengi-kahverengi camlar: Günlük kullanım için en ideal güneş gözlüğü camıdır. Netliği arttırıcı özelliğe sahiptir. Mavi ışığı çok güzel filtre eder. Yelkencilik, balık tutma, kayak ve benzeri sporlarda, Yüksek ışık parlamalarına karsı mükemmeldir. Bulutlu havada güneşlenirken idealdir. Kahverengi camlar özellikle uzağa bakılan sporlarda ( tenis, golf, kayak) renklerin ayırımında idealdir. Kahverengi ayrıca sabahın erken saatleri ya da gün batımına yakın az ışıklı ortamlarda (Ör: balık tutma) kullanışlıdır.

Koyu gri, füme, açık gri camlar: Genel amaçlı kullanım için renklerin en iyisidir. Son derece doğru kusursuz bir görüşe imkân verir. Eşit şekilde bütün renkleri absorbe eder. Güneşli parlak günlerde, kokarken, bisiklete binerken, golf oynarken kullanımı çok uygundur. Kontrast artırıcı özelliği olmamasına rağmen, gerçek renklerin algılanmasına kolaylıkla imkân sağlar. Özellikle koyu gri camlar çok uzun süredir askeri personel tarafınca da kullanılmaktadır.

Kırmızı camlar: Avcılık ve kayak sporunda önerilir. Düşük ışık da görüntünün algılanmasında derinlik sağlar.

Gülkurusu camlar: Mavi ışınları bloke ederek kontrast duyarlılığı arttırır. Yolların görünebilir ligini arttırır. Bilgisayar kullanıcılarında parlamaları önler.

Acık berrak-renksiz camlar: Şeffaf ve çok acık tonlu güneş gözlüğü camları, gözleri UV'den, yabancı objelerden ve rüzgârdan korur. Renklerin önemini değiştirmeden azami görünür, ışık geçişine imkan verir. Kapalı mekânlarda atış sporunda, endüstriyel alanlarda, diş hekimliğinde, gece araç kullanırken ve benzer aktivitelerde önerilir.

Mavi camlar: Profesyonel tenis oynayıcılar için onaylanmış bir cam rengidir. Özellikle sis, su ve kar tanelerinden yansıyan ışınları azaltır ve kontrast duyarlılığı arttırır.

Güneş gözlüğü seçerken nelere dikkat etmeliyiz:

1. Güneş gözlüğü satın alırken: Uzun dönemde gözlerin sağlığını maksimum koruyacak güneş gözlüklerini seçmek gerekmektedir. Türkçe tanıtma ve kullanma kılavuzu, garanti belgesi veya standart uygunluk (TSE) markası olanı tercih ediniz.
2. Güneş gözlüğü secimi dikkat gerektiren, bizlerin daha çok ilgilendiği estetik uygunluk dışında, göz sağlığını büyük ölçüde etkileyen ciddi bir istir.
3. Aksi halde kaliteli olmayan herhangi bir gözlük, yeterli göz koruması sağlamadığı gibi, zararlı da olmaktadır. Normalde karanlık ortamlarda göz bebeklerimiz büyür ve böylece daha çok ışık göz bebeklerimizden içeri sızar. Eğer %100 ultraviyole koruyuculuğu olmayan bozuk camları takarsak karanlık bir ortam oluşacağından göz bebeklerimiz genişleyecektir. Koruyuculuk oranı düşük olan bu camlardan gecen UV ısınları gözümüze zarar verecektir.

4. Özellikle çocukların oyuncak şeklinde kullandıkları güneş gözlüklerinin UV koruması olmadığında fayda yerine zarar vereceği çok açıktır. Hatta insanın doğal lensi yaşı ilerledikçe ksantofil pigmentinin doğal artışıyla sarararak zararlı ışınları bir miktar önlerken, çocuklardaki şeffaf, doğal lensin bu koruyucu özelliği de yoktur. Bu nedenle her yaştaki kişiye gerekli olmasına rağmen çocuklarda kaliteli güneş gözlüğü kullanımı daha fazla önem kazanmaktadır.
5. Seçtiğiniz gözlüğün Avrupa talimatnamelerinin temel güvenlik gereksinimlerini yerine getirdiğini garanti eden CE logolu camlara sahip bir güneş gözlüğü olduğundan kesinlikle emin olmalısınız.
6. UV filtresi görünen dalga boyundaki ışınların göze girmesine izin verirken, görünmeyen ve zararlı UV ışınların göze ulaşmasını engeller. Avrupa standartlarında 4 adet UV geçirgenlik değerlendirmesi mevcuttur. "0" : yetersiz, "2" ; yeterli , "6" ; iyi, "7" ; tam UV koruma olup 380 nm'nin en az % 95'inden koruduğu anlamına gelmektedir. Avrupa'daki CE belgesi için 380 nm sınır olarak belirlenmiştir.
7. İyi bir güneş gözlüğü yüze uygun olmalı, alttan, üstten ve yanlardan ışık almayacak şekilde tam oturmalıdır. Kaliteli camlarda görüntülerin orijinal renkleri büyük oranda değişmezken, kalitesiz camlarda görüntü rengi tamamen camın kendi renginde olur.
8. Herhangi bir gözlükçüden, ya da güvenilir bir yerden alınan ve camının içerisinde markası ya da logosu, anti UV, polaroid özelliği, garanti belgesi, sertifikası olan güneş gözlüğünün kaliteli olma olasılığı işportadan alınana göre daha yüksektir.
9. Standartlara uygun güneş gözlüğü camları, araç kullanırken trafik sinyal ışık renklerinin tanınmasında (fark edilmesinde) bir güçlük yaratmamalıdır. Kırmızı ve yeşil renkler birbirinden kolaylıkla ayırt edilmeli ve tanınmalıdır.
10. Polarize camlar yüzeyden yansıyan ışınları emerek parlamaları önler. Daha net bir görüş sağlar.
11. Sonuç olarak: Günlük yaşamda önerilen en ideal güneş gözlüğü cam rengi gri-füme, kahverengi ve yeşildir. Renklerin saçılmasını minimal etkileyerek, kontrast duyarlılığı arttırır. Ancak özellikle çeşitli spor dallarında, uğraşılarda ve meslek gruplarında, gözlük camlarının renklerine dikkat edilmelidir.